Menu główne:
Reforma emerytalna, obowiązująca w Polsce od pierwszego stycznia 1999, wprowadziła mieszany system zabezpieczenia społecznego. Strukturalnie przypomina chilijski, meksykański, albo argentyński. Twórcy naszego systemu wykorzystali w nim wiele sprawdzonych już rozwiązań, jak otwarte fundusze emerytalne, urząd nadzoru nad nimi, minimalna gwarantowana stopa zwrotu, czy możliwość zarządzania przez firmę tylko jednym PTE.
Część przyszłych emerytur będzie więc nadal finansowana z bieżących wpłat do ZUS, pozostałą mają zagwarantować pieniądze pochodzące ze składek inwestowanych przez prywatne fundusze emerytalne. Dodatkową gwarancją jest możliwość wykupienia indywidualnego ubezpieczenia. To ostatnie, wraz ze zreformowanym ZUS i funduszami emerytalnymi, tworzą trzy filary nowego systemu. Według analityków nowy system emerytalny nie będzie już narażony na bezrobocie czy załamanie wskutek starzenia się społeczeństwa, czy bezrobocie. Zagrożeniem dla niego mogą być jednak kryzysy na rynkach finansowych i długotrwała inflacja.
I FILAR
Podstawą I filaru jest zreformowany ZUS, w którym składki wpływające od pokolenia pracującego będą nadal finansować bieżące wypłaty emerytur. Pozostaną w nim osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku. Dla nich przystąpienie do II filaru jest już bowiem nieopłacalne.
II FILAR
Podstawą działania nowego systemu emerytalnego w Polsce jest podział źródeł, z jakich będą finansowane emerytury. Ta zasada rządzi również II filarem, w którym działają prywatne Otwarte Fundusze Emerytalne, tworzone i zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne (do 31 grudnia 2004 PTE będzie mogło zarządzać tylko jednym OFE).
Zasady funkcjonowania OFE.
Zadaniem Otwartych Funduszy Emerytalnych jest możliwie najbardziej efektywne inwestowanie pieniędzy wpływających od członków. Działają podobnie do otwartych funduszy inwestycyjnych. Nie mają prawa magazynować wpływających składek, ale lokują je za pośrednictwem Powszechnych Towarzystw Emerytalnych (PTE). OFE mają osobowość prawną, jednak bez struktury organizacyjnej, PTE działają w ich imieniu. Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych* reguluje strumień inwestycji, wskazując osobom zarządzającym funduszami rodzaje dopuszczalnych lokat i ich bezpieczną wysokość, czyli nakazuje dywersyfikację składki. Lista wskazanych papierów wartościowych ogranicza ryzyko utraty nagromadzonych pieniędzy. Bezpieczeństwo gwarantują również prywatne konta członków funduszu, na których są księgowane wszystkie wpłaty. W ten sposób ubezpieczony może dokładnie kontrolować ilość zgromadzonych pieniędzy i wysokość przyszłej emerytury. Stan każdego konta jest określany w tzw. jednostkach uczestnictwa, których wyceny codziennie publikują media. Za zgromadzone na koncie pieniądze ubezpieczony będzie mógł w przyszłości wykupić dożywotnią emeryturę. Wypłatami zajmą się niezależne Zakłady Ubezpieczeń Emerytalnych (powstaną za 10 lat, pierwsi uczestnicy nowego systemu przejdą na emeryturę). Jeśli ubezpieczony stwierdzi, że fundusz źle lokuje jego pieniądze, może go zmienić. Bez kary pieniężnej można to zrobić dopiero po dwóch latach członkostwa. W tym wypadku zawartość jego konta zostanie przeniesiona do innego funduszu bez żadnych strat. Pieniądze składane na kontach członków będą codziennie przeliczane na tzw. jednostki uczestnictwa. Po przejściu na emeryturę każdy wykupi za nie emeryturę, której wysokość zostanie wyliczona na podstawie zgromadzonego kapitału początkowego, wysokości zarobków oraz średniej długości życia. Wypłatami wybranych przez nas rodzajów emerytur zajmą się Zakłady Ubezpieczeń Emerytalnych. Pierwsze zostaną powołane w 2007 roku. W dwa lata później zakończą pracę pierwsi uczestnicy nowego systemu.
Rodzaje emerytur
Emeryci będą mieli do wyboru cztery rodzaje emerytur:
-
-
-
-
Składki odprowadzane na konta nie będą opodatkowane, podobnie jak dochody funduszu. Podatek od osób fizycznych zaczniemy natomiast płacić od momentu pobrania pierwszej emerytury.
Gwarancje i bezpieczeństwo
Działalność funduszy jest ściśle kontrolowana na etapie zarówno zbierania składek, jak i inwestowania. Pieniądze członków funduszu mogą być przechowywane tylko przez niezależnego depozytariusza, którego wysokość kapitału własnego nie może być niższa niż 100 mln ECU. Musi go wybrać każdy OFE. W ten sposób konta członków są oddzielone od prywatnego kapitału akcyjnego funduszu. Bezpieczeństwo zapewnia również wymóg podziału inwestycji funduszy i ich określonych wysokości, np. w portfelu lokat może się znaleźć tylko 40 proc akcji spółek zarejestrowanych na giełdzie. W 2002 r. prezes Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych -
Wybór OFE
Przynależność do OFE jest więc obowiązkowa dla wszystkich osób czynnych zawodowo. Wyjątek stanowią urodzeni przed 1 stycznia 1949 roku, których reforma w ogóle nie objęła, oraz osoby urodzone w latach 1949-
Pamiętajmy, że wybór funduszu emerytalnego -
Dokonując wyboru funduszu emerytalnego, warto wziąć pod uwagę kilka istotnych kryteriów:
1) Wyniki długoterminowej polityki inwestycyjnej -
2) Poziom obsługi klienta -
3) Opłaty -
-
-
bez opłat -
80 zł -
160 zł -
Opłata ta nie jest -
4) Wielkość zarządzanych aktywów -
Reforma emerytalna zobligowała osoby urodzone po 31 grudnia 1968 roku, które rozpoczynają pierwszą pracę lub działalność gospodarczą, do wyboru OFE w ciągu 7 dni od daty podpisania umowy o pracę lub od daty powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego. Jeżeli osoby te nie dokonają wyboru funduszu w tym terminie, ZUS przyślę im przypomnienie. W przypadku, gdyby nie wybrały one funduszu do 10 stycznia (jeżeli rozpoczęły pracę w okresie od lipca do stycznia lub do 10 lipca (jeżeli rozpoczęły pracę w okresie od stycznia do lipca), zostaną przydzielone do OFE w drodze losowania. Przeprowadza je ZUS dwa razy do roku -
Warto także zauważyć, że zmiana funduszu wiąże się z utratą dotychczasowego stażu członkowskiego, od którego często zależy wysokość prowizji pobieranej przez OFE od wpływających składek. W przypadku zmiany OFE, nowo wybrany fundusz, traktuje taką osobę jak nowego klienta i od wpływających składek pobiera najwyższe prowizje obowiązujące w danym OFE.
Przy określaniu stażu członkowskiego w danym otwartym funduszu emerytalnym uwzględnia się także staż członkowski w innym otwartym funduszu emerytalnym, w przypadku gdy jego likwidacja nastąpiła w drodze przeniesienia jego aktywów do tego funduszu oraz staż członkowski w otwartym funduszu innego typu, zarządzanym przez to samo towarzystwo.
Zmiana funduszu
Zgodnie z ustawą emerytalną można być członkiem tylko jednego OFE. Jednak decyzja o wyborze funduszu nie musi być ostateczna -
W przypadku podjęcia decyzji o zmianie OFE, należy podpisać umowę z nowo wybranym funduszem, a następnie zawiadomić o tym na piśmie fundusz, do którego dotychczas były wpłacane składki.
III FILAR
I i II filar reformy to obowiązkowe działy nowego systemu, natomiast III jest dobrowolnym uzupełnieniem emerytury. Autorzy reformy przewidują, że będzie z niego pochodzić znacząca część dochodów emerytalnych.
Istnieje wiele możliwości powiększenia przyszłych świadczeń, np. poprzez książeczki oszczędnościowe, inwestycje w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, obligacje skarbu państwa, lokaty bankowe, kupno polisy na życie z funduszem inwestycyjnym, czy uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym.
Do najpopularniejszych form ubezpieczenia trzeciofilarowego można zaliczyć Pracownicze Programy Emerytalne i Ubezpieczenia na życie z funduszem inwestycyjnym.